دمنوش شلتوک برنج:

دمنوش شلتوک برنج چیست؟ برنج، گیاهی یک ساله است که ارتفاع آن تا ۵/۱ متر هم می‌رسد و در مناطق گرم و مرطوب می‌روید. ساقه‌ی آن راست و برگ‌های آن بزرگ و نوک‌تیز است. هر ساقه چندین سنبله دارد که دانه‌های برنج درون این سنبه‌ها قرار دارند. دانه‌ی برنج در ابتدای امر در پوسته‌ای با نام «چلتوک» یا «شلتوک» قرار دارد که پس از درو، از طریق کوبیدن، از آن جدا می‌شود. این چلتوک در واقع همان سبوس برنج است که منبع ویتامین‌ها و مواد معدنی است اما از برنج جدا می‌شود.

مقدار ویتامین B1 در برنج سفید شده، یک ششم، ویتامین B2 نصف و ویتامین B3 به مقدار یک سوم برنج قهوه‌ای (برنج سبوس‌دار) است و مواد معدنی آن به مقدار بسیار زیادی کاهش می‌یابد.

چلتوک برنج، سرشار از پروتیین‌ها و مواد معدنی مانند فسفر، پتاسیم، منیزیم، سیلیس و ویتامین‌های گروه B و E است.

برنج یکی از غذاهای اصلی مردم ‌آسیاست و به مقادیر زیاد در چین، هندوستان، ژاپن، تایلند، فیلیپین و ایران کشت می‌شود.

در ژاپن، مدت‌ها از سبوس برنج برای مصارف آرایشی و بهداشتی استفاده می‌شد؛ زیرا سبوس برنج رطوبت را در خود حفظ و پوست را روشن می‌کند و اثر صاف‌کنندگی روی پوست دارد.

خواص درمانی:

تاثیر روی دستگاه قلبی – عروقی:

– دمنوش چلتوک برنج باعث کاهش کلسترول خون می‌شود.

– ویتامین E و اسیدهای چرب اشباع شده و نشده موجود در دمنوش چلتوک برنج، آن را به یکی از مواد غذایی بسیار ارزشمند و مفید برای افزایش توازن هموستاز خون و ضد سرطان تبدیل کرده‌اند.

– باعث توازن قند خون می‌شود.

– نقش ویتامین B1 موجود در دمنوش چلتوک برای عملکرد صحیح قلب بسیار مفید است و ضربان قلب را تنظیم می‌کند.

تاثیر روی دستگاه عصبی:

– نقش ویتامین B1 موجود در دمنوش چلتوک برای افراد عصبی، نگران و مضطرب بسیار مفید است.

– توانایی مغز را زیاد می‌کند.

– احساس خستگی را از فرد دور می‌کند.

– برای رفع سردرد و گیجی مفید است.

– برای درمان زودرنجی مفید است.

تاثیر روی دستگاه تنفسی:

– دمنوش چلتوک در تسکین التهابات ناشی از آلرژی مفید است.

تاثیر روی دستگاه حرکتی:

– کمبود ویتامین B1 باعث گرفتگی ماهیچه‌ی ساق پا، درد و سنگینی در ساق پا، گرمی پا، خواب رفتن و بی‌حس شدن انگشتان دست و پا می‌شود؛ دمنوش چلتوک به رفع این عوارض کمک می‌کند.

تاثیر روی دستگاه گوارش:

– دمنوش چلتوک ملین و مسهل است.

– این دمنوش مهم‌ترین راه درمان طبیعی یبوست به‌شمار می‌رود.

– در درمان بواسیر و نیز سرطان کولون موثر است.

– سوهاضمه را رفع می‌کند و در رفع کم‌اشتهایی موثر است.

تاثیر روی پوست:

– از مهم‌ترین و شناخته ‌شده‌ترین مواد موجود در چلتوک برنج، ویتامین E است. خاصیت آنتی‌اکسیدانی ویتامین E، خواصی نظیر ضد پیری و ضد چروک را برای این ویتامین ارزشمند توجیه می‌کند.

– در ترمیم زخم‌های پوست موثر است.

خواص دیگر:

– ویتامین گروه B به‌خصوص B5 در دمنوش چلتوک برنج، باعث تحریک سوخت‌وساز سلول‌های زنده و فعالیت پیاز مو می‌شود.

– برای رشد کودکان بسیار مفید است.

– سیستم ایمنی بدن را افزایش می‌دهد.

موارد منع مصرف و عوارض جانبی:

زیاده‌روی در مصرف سبوس ممکن است ایجاد اسهال کند. هم‌چنین منجر به انسداد روده و التهاب روده‌ی شود.

طبع:

چلتوک برنج از نظر طب سنتی ایران، گرم و خشک است.

طرز تهیه:

یک قاشق غذاخوری چلتوک آسیاب شده‌ی برنج را به همراه یک لیوان آب جوش در قوری بریزید و به مدت بیست دقیقه روی شعله‌ی غیرمستقیم قرار دهید؛ سپس آن را صاف کرده، با عسل یا نبات شیرین و میل کنید.

تفاوت شلتوک و سبوس برنج:

دمنوش شلتوک برنجهمان پوسته‌ی خارجی برنج است که توسط آسیاب‌های سنگی یا با استفاده از دستگاه جدا می‌شود. سبوس برنج غلاف نازک و خوش‌رنگی که روی برنج قرار گرفته، ارزش غذایی فراوانی دارد که بسیاری از ما از آن غافلیم.

شلتوک و سبوس هر دو از نظر خواص درمانی و همچنین ارزش غذایی وجه تشابه بسیاری هستند ولی از نظر طعم، سبوس مطبوع‌تر است چرا که زمان جداسازی برنج از سبوس کمی خرده‌های برنج به آن اضافه می‌شود.

بهترین پایین‌ آورنده‌ی چربی خون اختلالات چربی خون اغلب در افراد چاق و با سابقه‌ی بیماری دیابت دیده می‌شود؛ اما در برخی افراد لاغر نیز به دلیل سابقه‌ی خانوادگی اختلالات چربی مشاهده شده که بیشتر به نقص ژنتیکی مربوط می‌شود. افزایش چربی‌های خون (کلسترول و تری‌گلیسیرید) می‌تواند منجر به کبد چرب شود. تغییر در شیوه‌ی زندگی می‌تواند به کاهش تری‌گلیسرید خون کمک کند. برای تاثیر هر چه بیشتر سبوس برنج بر کاهش چربی خون می‌توان هر وعده قبل از غذا یک قاشق غذاخوری سبوس را به همراه یک لیوان آب میوه‌ی طبیعی (در صورت امکان آب مرکبات) مخلوط و میل کرد که باعث کاهش جذب چربی‌های مضر و در نتیجه کاهش چربی خون خواهد شد.

تقویت کننده‌ی اعصاب:

ویتامین‌های گروه B متابولیسم بدن، رشد و تقسیم سلول‌ها را افزایش می‌دهند. این ویتامین‌ها در عملکرد صحیح دستگاه‌های عصبی و همچنین دستگاه ایمنی بدن نقش مهمی دارند. در سبوس برنج انواع این ویتامین موجود است و مصرف مرتب این ماده‌ی غذایی باعث کاهش استرس، افسردگی، درمان بیماری‌های عصبی، وسواس، سلامتی پوست و اعصاب می‌شود. به این منظور می‌توانید یک قاشق غذاخوری سبوس را همراه مقداری ماست میل کنید.

تقویت و شادابی پوست:

امروزه یکی از مهم‌ترین آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی شناخته شده، ویتامین E است که به صورت محلول در چربی بوده و در سبوس برنج ‌فراوان یافت می‌شود. بهتر است هر صبح ناشتا یک قاشق غذاخوری سبوس را در یک لیوان شیر مخلوط و همراه کمی عسل شیرین کرده و میل کنید.

پیشگیری از سفیدی مو:

با توجه به اهمیت و فراوانی ویتامین‌های گروه B در سبوس و شلتوک برنج و نیاز به ویتامین B5 برای سوخت و ساز و فعال‌سازی پیاز مو، توصیه می‌شود که روزانه از این ماده‌ی غذایی به شکل‌های مختلف خوراکی و غیر خوراکی استفاده کنید تا به رشد بهتر موها کمک کند.

برای این منظور مقداری سبوس را خیس و از صافی رد کنید. با زرده‌ی تخم مرغ مخلوط و سه ساعت قبل از حمام روی سر قرار داده و داخل حمام موهای‌تان را بشویید.

لاغر کننده‌ی طبیعی:

برای این که بتوان به راحتی وزن را کاهش داد، بهتر است در هر وعده‌ی غذایی فیبر لازم را مصرف کنید. زمانی که شما تغذیه‌ی متنوعی داشته باشید، فیبرهای مختلفی را جذب می‌کنید که خواص تکمیلی دارند. با توجه به فیبر فراوان موجود در سبوس، مصرف آن باعث دفع راحت، همچنین سرعت بخشیدن به هضم غذا و در نتیجه کاهش وزن و لاغری می‌شود.